Umowa agencyjna jest umową konsensualną, wzajemną, a także odpłatną. Polega ona na tym, że przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się do stałego pośredniczenia przy zawieraniu umów z klientami zleceniodawcy (przedsiębiorcy) albo do zawierania umów w jego imieniu. Następuje to odpłatnie i w zakresie działalności przedsiębiorstwa agenta (art. 758 § 1 Kodeksu cywilnego).
Cechy umowy agencyjnej
Umowa agencyjna opiera się ona na szczególnym zaufaniu do osoby agenta zatem charakteryzuje się następującymi cechami:
- agentem (przyjmującym zlecenie) może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna. Stronami tej umowy powinni być jednak tylko profesjonaliści. Dającym zlecenie powinien być przedsiębiorca, a więc osoba fizyczna lub osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, ale mająca zdolność prawną prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Natomiast agent powinien zobowiązywać się w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa.
- powinien istnieć stały stosunek prawny łączący strony -zatem zleceniem agencyjnym nie jest zlecenie podjęcia się pośrednictwa lub przedstawicielstwa jednorazowo lub tylko kilkakrotnie.
- obowiązek agenta, który polega na pośredniczeniu przy zawieraniu umów na rzecz zleceniodawcy albo na zawieraniu umów w jego imieniu. W pierwszym przypadku agent jest pośrednikiem, a w drugim przedstawicielem. Powierzenie przedstawicielstwa musi być podparte pełnomocnictwem. Może być ono udzielone w samej umowie agencyjnej bądź też odrębnie. Dopuszczalne jest połączenie obowiązków agenta-pośrednika z obowiązkami agenta-przedstawiciela. Można również udzielić agentowi stale pośredniczącemu pełnomocnictwa do zawarcia tylko jednej, najwyżej kilku konkretnych umów w imieniu zleceniodawcy, który inne umowy zawrze już osobiście.
- za czynności agencyjne należy się dla wykonawcy wynagrodzenie.
- umowa może być zawarta w dowolnej formie.
- umowa agencyjna może być zawarta na czas oznaczony lub nieoznaczony.
- czas trwania umowy można określić w sposób wyraźny lub dorozumiany – można także zawrzeć umowę agencyjną na okres próbny.
- stosunek wynikający z umowy agencyjnej jest stosunkiem dwustronnym – osoba trzecia (klient) związana jest umową tylko pośrednio.
Okres obowiązywania umowy agencyjnej
Umowę agencyjną można zawrzeć na czas oznaczony lub nieoznaczony. Jeśli umowa agencyjna ma z góry oznaczony czas trwania, to wygasa z chwilą nadejścia umówionego terminu. Strony mogą również rozwiązać umowę za porozumieniem stron.
Często zdarza się, że umowa została zawarta na czas oznaczony, a mimo to jest nadal wykonywana przez strony. W takim wypadku przyjmuje się, że została ona zawarta na czas nieoznaczony (art. 764 Kodeksu cywilnego). Następuje więc zmiana kwalifikacji umowy. Ma to znaczenie szczególnie dla terminów jej wypowiedzenia. Ich bieg oblicza się od momentu zawarcia pierwszej umowy.
Umowa agencyjna z osobą niebędącą przedsiębiorcą
Zasadniczo wymaga się, aby zleceniodawca w umowie agencyjnej był przedsiębiorcą. Jednak do umów, których treść jest zbliżona do treści umowy stosuje się większość przepisów regulujących umowę agencyjną. Nie stosuje się następujących przepisów kodeksu cywilnego: art. 761, 761.1, 761.2, 761.5, 764.3, 764.4, 764.5, 764.6, 764.7, 764.8.