Zakaz konkurencji
Strony mogą w umowie ograniczyć działalność agenta mającą charakter konkurencyjny. Umowa zakazująca konkurencji powinna mieć formę pisemną. Niezachowanie tej formy powoduje jej nieważność.
Zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej dotyczy gospodarczej sfery działalności danego podmiotu oraz pozagospodarczych dziedzin aktywności, które zostały określone w aktach założycielskich, statutach, regulaminach organizacyjnych itp.
Co jest objęte zakazem konkurencji?
Zakaz konkurencji można wprowadzić na okres po rozwiązaniu umowy agencyjnej. Ograniczenie, o którym mowa jest ważne, jeśli dotyczy grupy klientów lub obszaru geograficznego, objętych działalnością agenta, a także rodzaju towarów lub usług stanowiących przedmiot umowy. Z tego wynika, że musi to być obszar (lub grupa klientów), gdzie agent faktycznie prowadził działalność.
Nie musi to być jednak obszar, który wynika z umowy agencyjnej, ponieważ przy zawieraniu umowy strony mogą ustalić go w sposób węższy lub szerszy. Z tego względu zakaz konkurencji nie może dotyczyć innych form pośrednictwa niż faktycznie wykonywane przez agenta. Zakaz konkurencji nie może np. dotyczyć działalności agenta-pełnomocnika skoro umowa agencyjna przewiduje wykonywanie przez niego czynności jako agenta-pośrednika.
Zakaz konkurencji powinien obejmować jedynie obszar, na którym agent działa. Ogólnikowe określenie obszaru lub grupy klientów nie powoduje nieważności postanowienia w tym zakresie. Za pomocą środków dowodowych w zdecydowanej większości przypadków można w miarę bezspornie ustalić teren, na którym agent wykonywał umowę agencyjną. Jeśli wystąpią jakiekolwiek wątpliwości co do zakresu obowiązywania zakazu konkurencji każda ze stron może np. żądać potwierdzenia jego treści.
Długość zakazu konkurencji
Zakaz konkurencji nie może być zastrzeżony na okres dłuższy niż 2 lata od rozwiązania umowy (art.764.6 § 2 Kodeksu cywilnego).
Odpłatność zakazu konkurencji
Za ograniczenie działalności konkurencyjnej zleceniodawca obowiązany jest zapłacić agentowi odpowiednią sumę pieniężną. Występują jednak dwa zdarzenia kiedy zakaz konkurencji obowiązuje, ale zleceniodawca nie musi płacić wynagrodzenia. Pierwszy przypadek wiąże się z wypowiedzeniem umowy z winy agenta. Natomiast drugi przypadek to postanowienie umowy agencyjnej przewidujące, że zleceniodawca nie jest zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za okres obowiązywania zakazu konkurencji po zakończeniu umowy agencyjnej.
Wysokość sumy za ograniczenie działalności konkurencyjnej może być określona w umowie. Jeśli tak nie jest, to należy się suma w wysokości odpowiedniej do korzyści osiągniętych przez zleceniodawcę na skutek ograniczenia działalności konkurencyjnej oraz utraconych z tego powodu możliwości zarobkowych agenta. Utracone możliwości zarobkowe to wysokość wynagrodzenia, w tym prowizji, które agent otrzymywał uprzednio.
Odwołanie zakazu konkurencji przez zleceniodawcę
Zleceniodawca może do dnia rozwiązania umowy odwołać zakaz konkurencji. Skutkiem takiego odwołania jest to, że po upływie 6 miesięcy od chwili odwołania jest on zwolniony z obowiązku wypłacania sumy przewidzianej za zakaz konkurencji.
Odwołanie zakazu konkurencji powinno nastąpić w formie pisemnej. Niezachowanie tej formy powoduje nieważność odwołania.
Zwolnienie się z zakazu konkurencji przez agenta
Agent może zwolnić się z zakazu konkurencji, jeśli wypowiedział umowę na skutek okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi zleceniodawca. Takimi okolicznościami są zdarzania, które w sposób zawiniony spowodowały wypowiedzenie umowy przez agenta.
Aby doszło do zwolnienia agent musi złożyć zleceniodawcy oświadczenie na piśmie przed upływem miesiąca od dnia wypowiedzenia (art. 764.8 Kodeksu cywilnego).